|
Welkom
in Frytum
Gemeente
Zuidhorn
Frytum, ook Frijtum of Fritum
genoemd, is een wierde in de gemeente Zuidhorn in de
Nederlandse provincie Groningen. De wierde, die nog
helemaal gaaf is, ligt aan de rand van het voormalige
eiland Humsterland, ongeveer halverwege de dorpen Oldehove
en Noordhorn en heeft een hoogte van 2,1 meter boven
NAP. Oorspronkelijk was dit een radiale wierde, maar
later werd er blokverkaveling toegepast.
De wierde bestaat uit een dorpswierde
en een kleinere huiswierde. Uit scherven aardewerk
blijkt dat de wierde reeds rond 250 v. Chr. werd bewoond.
Oorspronkelijk werd de wierde Mewerd of Meerwerd (mogelijk
de vroegste naam) genoemd. De middeleeuwse Mewerder
kluft van het Humsterland was hiernaar vernoemd. De
wierde verkreeg in 2006 de status van archeologisch
monument.
Bij de wierde
heeft vroeger mogelijk een borg gestaan, het Fritemahuis.
In de bronnen wordt echter nooit van een 'steenhuis'
of 'borg' gesproken. De eerste vermelding van het
Fritemahuis dateert uit 1453. In 1678 was het huis
echter al van geringe betekenis. De plaats waar de
borg heeft gestaan is nog vaag in het landschap te
herkennen aan een flauwe laagte in het land. Hiernaast
staat nu de boerderij Frytemaheerd, die een gevelsteen
met het jaar 1818 heeft. Aan de achterzijde van deze
boerderij resteert nog een stuk van de vroegere gracht
van het Fritemahuis. Begin 21e eeuw werd door de bewoners
daarvan begonnen met het herstel van de wierde. Er
moet een pad omheen komen en op de wierde zijn twee
boomgaarden aangeplant. Aan de andere zijde van de
weg staat de boerderij Bruiningaheerd, waar de naam
'Frytema' en het jaartal 1785 op een gevelsteen staat
vermeld. De families Brun(n)inge (Bruininga) en Fritema
waren waarschijnlijk verwant aan elkaar, daar rond
1500 dezelfde voornamen voorkomen bij beide families.
Aan noordzijde van de wierde stond in de 19e eeuw
nog een boerderij genaamd Soege Lubberts Stede. Deze
wordt vereenzelvigd met de Meerter- of Mewerderheerd,
waarnaar de wierde oorspronkelijk genoemd was.
|
|
|