Welkom in Ulsda
gemeente
Oldambt
Ulsda ligt op een
zandafzetting in het kleigebied van het Oldambt. Door
die ondergrond bleef het ook tijdens de grootste uitbreiding
van de Dollard droog, het was in die tijden, de periode
1450 tot 1600 een eiland in de Dollard.
Volgens de overlevering heeft op het eiland ook een
klooster gestaan. Dit berust echter op een misverstand.
De stenen van dit vermeende klooster zouden zijn gebruikt
zijn bij de bouw van de kerk van Beerta, maar deze
stenen waren echter afkomstig van de kerk van Ulsda,
die in 1462 werd afgebroken. Ulsda was ook de zetel
van een steenhuis, waarvan men in de negentiende eeuw
de resten had gevonden tussen Ulsda en de Bult. In
het waterstaatsverdrag met het jaartal 1420 wordt
Wyawert Hayens genoemd als hoofdeling in Ulsda. Waarschijnlijk
is hij dezelfde als Liwert Hayens in het verdrag met
het jaartal 1391, die dan als zetel 'Berda' Beerta
heeft. Het steenhuis in Beerta ofwel het steenhuis
in Ulsda heeft Exterhuis of Oud-Exterhuis geheten.
Er is nl. een relatie tussen beide steenhuizen en
de Eexter hoofdelingenfamilie Tiddinga. Voordat de
Huninga's in Beerta kwamen was hun steenhuis bewoond
door Tiddinga. 'Exterhuis' wordt veelal genoemd onder
de verdronken dorpen in de Dollard, maar ook dit berust
waarschijnlijk op een misverstand.
Ulsda is samen met Wedde, Vlagtwedde, Onstwedde, Winschoten
en Bunde één van de oudste nederzettingen
in het gebied. De oudst bekende schrijfvorm van Ulsda
is 'Olswida', dat gezien de suffix -wida ouder is
dan de toponymen met suffices -lee/-loo en -wolda.